چله شو با ماهی گرده بیج (شب یلدای مازندرانی‌ها)
دو سالی می شود که ویروس کرونا بر مراسمات و دورهمی هایمان تاثیر زیادی گذاشته!! با اینکه تقریبا اکثر مردم کشورمان و مخصوصا مازندرانی ها واکسن زده اند، اما باز هم رعایت فاصله گذاری اجتماعی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است!
بر اساس آداب و رسوم هفت هزار ساله ی گذشتگان، هنوز هم یلدا یکی از جشن های مهم ایرانی ها به شمار می رود! یلدا نخستین شب زمستان و بلند ترین شب سال است!! جالب است بدانید که شب یلدا فقط یک دقیقه از سایر شب ها بلند تر می باشد!! در اقوام مختلف ایران، با توجه به منطقه و آیین های خاص هر سنت، یلدا را با سنت های بومی خود جشن می گیرند و به صبح می رسانند!!
سر زدن به بزرگ‌ترهای خانواده، صرف آجیل، میوه و غذا های محلی، گرفتن فال حافظ و انجام بازی های محلی از جمله کارهایی است که مازنی ها در شب یلدا انجام می دهند.
اما امروزه با توجه به شرایط اقتصادی کشور، کرونا و معضلات وابسته به آن و مشکلاتی از این دست، حالِ جیب مردم آنطور که باید و شاید خوش نیست!!
گرانی های بیدار می کند و قدرت خرید اقشار مختلف جامعه خصوصا مستمندان تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا کرده!!
گلایه از گرانی ها بالاخص میوه و آجیل
واقعا هم بازار آجیل و آشفتگی قیمت ها، جشن گرفتن در شب یلدا را برای مردم دشوار کرده!
آقای انصاری یکی از فروشندگان آجیل گفت: معمولا مردم خرید یلدا را به روز های آخر موکول می کنند! خوشبختانه قیمت ها تا حدی معتدل بوده و شیب افزایشی کمی داشته است. برای مثال قیمت بادام هندی، ۴۵۰ هزار تومان، پسته ۳۵۰ هزار تومان و چهار مغز ۳۵۰ هزار تومان می باشد! (چقدر هم ارزان!!)
در این گزارش خانم ۵۰ ساله که از بیرون تماشاگر آجیل و محصولات فروشگاه بود پرسیدیم که برای شب یلدا خرید کردید؟!
گفتند حقیقتا دلمان میخواهد بخریم اما توان خرید نداریم! ترجیح می دهیم چیزی که برای یخچال خانه و فرزندانم ضروری است را خریداری کنم. البته سعی می کنم با وسایلی که در خانه هست به طور سنتی حلوای برنجی درست کنم!
آقای صادقی یک فرهنگی بازنشسته نیز در این گزارش گفت: فلسفه ی یلدا یعنی شبی که مردم دوست دارند دورهم جمع شوند. منتها وقتی که به بازار و مغازه ها سر می زنی تقریبا همه ی مردم از گرانی ها گلایه دارند!! باید کنترل و نظارت مناسبی روی قیمت ها باشد تا مردم بتوانند مایحتاج خود را خریداری کنند! شرمنده ی زن و بچه ی خود نباشند! وقتی به میوه فروشی ها سر می زنیم، ازگیل شده کیلویی ۴۰ هزار تومان! هندوانه ۱۳ هزار تومان، سیب کیلویی ۲۵ هزار تومان، خرمالو ۲۰ هزار تومان، پرتقال ۱۵ هزار تومان، یافا ۲۰ هزار تومان، لیمو ۳۰ هزار تومان، انار ۳۵ هزار تومان!!! (خب مسلم است که با این قیمت ها، چقدر قدرت خرید خانواده ها پایین آمده، مخصوصا بازنشستگان…)
جوانی ۳۰ ساله نیز در این گزارش شرکت کرد که در رابطه با قیمت اجناس گفت: خوشبختانه تنوع محصولات کشاورزی و باغی در مملکت مان خوب است، منتها گرانی قیمت ها واقعا آزار دهنده است! هنوز ازدواج نکرده ام، اما مادرم مرا برای خرید به بازار فرستاده، متاسفانه حتی میوه های ارزان قیمت نیز فوق العاده گران هستند…
یلدا کهن ترین جشن ایرانیان
محمدرضا حسن پور پژوهشگر و دبیر اجرایی هفته مازندران نیز گفت: شب یلدا یکی از کهن ترین جشن های ایرانی است. در شب یلدا روز کوتاه تر از روز های دیگر و شبِ آن بلند تر از روز های دیگر است. از غروب آفتاب ۳۰ اُم آذر ماه تا طلوع خورشید یکم دی ماه را یلدا می نامند! ریشه ی کلمه ی یلدا نیز از ریشه ی سریانی است به معنای زایش و تولد!! از طرفی تابش آفتاب در فردایِ شب یلدا چشمگیر تر می شود. به همین خاطر ماهِ دهم سال را دی می نامند.
همچنین در شب یلدا مردم مازندران اکثرا خوراکی های مختص زمستان را صرف می کنند. مثلا در این شب غذاهایی مثل سبزی پلو با ماهی، خوراک اردک، فسنجان آماده می کنند. میوه هایی مثل انار و تنقلاتی مانند بهاردونه، پشت زیک، تخمه های مختلف، گندم برشته، کندس ولیک، خرمالو، نارنگی و هندوانه نیز در سفره های خود قرار می دهند.
در شب از گذشته تا کنکون در مراسمات و شب نشینی ها بزرگتر ها برای کودکان قصه و داستان تعریف می کردند. فال حافظ می گرفتند. شعر می خواندند و به تازه عروس داماد های فامیل هدیه می دادند. فال حافظ در شب یلدا همیشه طرفداران زیادی داشته و برای آینده ی خود تفعل می زند…
به امید آنکه دولت و مسئولان برای این شرایط سنگین اقتصادی، شیوع اُمیکرون و سایر مشکلات چاره ای بیندیشند! تا مردم و مازنی های عزیز با جمع شدن و دور همی هایی مثل شب یلدا سرمای زمستان را با دل گرمی های خود شیرین و دلچسب کنند!!
