برای اینکه بتوان بهتر طلاق خلع بائن را متوجه شد باید اولاً طلاق بائن را توضیح داد، دوماً طلاق خلع را تحلیل کرد. هرچند که در مطالب دیگری نسبت به بررسی طلاق بائن و خلع پرداخته شده لذا به طور کلی طلاق بائن یعنی طلاقی که مرد بعد از اجرای صیغه طلاق دیگر حق رجوع را در دوران عده به زن ندارد و اگر قصد ادامه زندگی دارند باید بعد از مدت عده، عقد نکاح جدیدی لحاظ شود تا زوجین بتوانند دوباره باهم زندگی زناشویی را ادامه دهند.
از طرف دیگر طلاق خلع به طلاقی گویند که زن به دلیل عدم علاقه و کراهتی که نسبت به شوهر خود دارد حاضر به پرداخت مبلغی به وی میشود تا در قبال آن طلاق خودش را بگیرد که به آن مبلغ میتواند تمام یا قسمتی و یا بخشی از مهریه و یا حتی مال دیگری باشد که در قانون به این مبلغ و مال اصطلاحاً «فدیه» گفته میشود.
طلاق بائن خود انواعی دارد که در مطلب مربوطه به آن پرداخته شده است و عنوان شده است که طلاق های قبل از نزدیکی، در دوران یائستکی، خلع و مبارات و طلاق ثلاثه همگی طلاق بائن تلقی میشوند. لازم به ذکر است که دعاوی طلاق جزء پرونده‌های حقوقی پیچیده است که وکالت آن نیازمندحضور دکتر زین العابدین فرهادی، بهترین وکیل طلاق است.
مستندات قانونی طلاق بائن
ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی میگوید؛ در موارد ذیل طلاق بائن است:
۱) طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود.
۲) طلاق یائسه.
۳) طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
۴) سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از این که وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح جدید.
آنچه که در این مطلب مهم است و سمت و سوی این مقاله با آن همراه است بررسی طلاق خلع که خود در تقسیم بندی طلاق ها در نوع بائن قرار دارد، می باشد.
قبل از خواندن ادامه مطلب یاد آور میشوم که هرگونه سوال یا مشکل مرتبط با موضوع طلاق خود را میتوانید از طریق همین صفحه با ما درمیان بگذارید تا بهترین راه برای حل آن را در اختیار شما بگذاریم و راهنمایی لازم را دریافت کنید.
طلاق خلع بائن چیست ؟!
با توجه به تعریفی که از طلاق خلع و بائن شد فهمیدیم که این طلاق زیر مجموعه طلاق بائن است یعنی طلاق خلع بائن تلقی میشود یعنی در طلاقی که از نوع خلع باشد امکان رجوع به همسر در دوران عده امکان پذیر نیست در مفهوم مخالف نیز یعنی طلاق خلع رجعی نبوده که بتوان حق رجوع به همسر در مدت عده را متصور دانست.
حال باید دانست که طلاق خلع چه شرایطی دارد و چگونه محقق می گردد و اینکه آیا ممکن است طلاق خلع که بائن است به رجعی تبدیل شود ؟!
طلاق خلعی چیست؟
در باب تعریف طلاق خلع در حالتی شکل میگیرد که فرض بفرمایید زنی چنان تنفری از همسر خود دارد که نه تنها حاضر به ادامه زندگی با او نیست بلکه میپذیرد که مبلغی را به او بدهد تا طلاق بگیرد که این مبلغ میتواند مال هم باشد و صرفاً پول نقد مدنظر نیست.
قانون در این مورد اینگونه اشاره داشته که طبق ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی: طلاق خلع آن است که زن به واسطه‌ی کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر میدهد طلاق بگیرد اعم از این که مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهر باشد.
در بیشتر مواقع زن تمام مهریه و یا قسمتی از آن را به همسر خود می‌بخشد که شوهرش او را طلاق دهد. به این مبلغی که زن به همسرش میدهد فدیه میگویند که البته رجوع به فدیه نیز امکان پذیر است و در ادامه در مورد آن بحث خواهیم کرد.
قاعدتاً در چنین طلاقی اگر قصد رجوع بعد از طلاق در نظر گرفته شود با فدیه در تضاد خواهد بود چرا که فدیه نشان دهنده تنفر زن از شوهر است و اگر قرار بود که این زوجین بعد از طلاق به یکدیگر رجوع کنند دیگر نیاز به پرداخت فدیه برای اثبات تنفر نبود پس در نتیجه طلاق خلع را گمان نمی‌رود که جز طلاق های رجعی دانست.
منتهی در یک حالت ممکن است طلاق مذکور به رجعی تبدیل شود که در ادامه توضیح خواهم داد.
رجوع به فدیه به چه معناست ؟!
گفته شد که فدیه مالی است که زن به مرد برای گرفتن طلاق به واسطه تنفری که از وی دارد میدهد، حال سوال اینجاست که زن میتواند به آنچه که بذل کرده «یعنی همان فدیه» رجوع کند و باز پس بگیرد ؟!
پاسخ مثبت است و زن میتواند به فدیه رجوع کند منتهی این رجوع اثری را به دنبال دارد و موجب میگردد که طلاق خلع جاری که در باب طلاق های بائن قرار دارد به طلاق رجعی تبدیل شود، چرا که با رجوع زن به فدیه مرد نیز میتواند به همسر خود رجوع کند.
پس این تنها حالتی است که طلاق خلع بائن را به طلاق خلع رجعی تبدیل میکند.
طلاق مبارات چیست و چه فرقی با طلاق خلع دارد ؟!
طلاق خلع و مبارات در واقع هم خانواده هم تلقی میگردند با این تفاوت که در طلاق خلع تنفر یک طرفه است ولی در طلاق مبارات عدم علاقه و کراهت از جانب هر دو طرف است و آنجایی از زندگی است که زن و مرد دیگر تاب و تحمل زندگی بایکدیگر را زیر یک سقف ندارند و باعث شده که به طلاق پناه بیاورند.
پس طلاق مبارات به طلاقی میگویند که زوجین به واسطه کراهتی که از هم دارند مبادرت به اقدام برای طلاق مینمایند.
جالب است بدانید که در این طلاق نیز امکان رجوع برای مرد فراهم نیست و طلاق از نوع بائن است یعنی طلاق مبارات بائن است.
طلاق بائن چه تفاوتی با طلاق خلع دارد؟!
البته که طلاق خلع خود یکی از انواع طلاق های بائن است ولی توجه داشته باشید که تفاوت چندانی اصولاً وجود ندارد و صرفاً میتوان به این موضوع اشاره کرد که طلاق بائن به مجموعه ای از طلاق های مختلف گفته میشود که هر کدام آثار و شرایط خودشان را دارا هستند و طلاق خلع نیز نوعی از آن است و آثار منحصر به خود را دارد مثل اینکه در این طلاق با رجوع به فدیه «عِوَض» طلاق از بائن به رجعی تغییر میکند.
تفاوت طلاق خلع با طلاق به دلیل عسر و حرج
قبل از همه باید بدانید که طلاق به دلیل عسر و حرج زمانی محقق میگردد که زن با اثبات دلیلی احراز کند که تحمل شرایط زندگی را به نحو موجود ندارد و در عسر و حرج است که در نهایت با اثبات این موضوع میتواند طلاق بگیرد مانند زمانی که کرد دست به بزن دارد و از این حیث خانم امنیت جانی ندارد.
در این خصوص ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی مشعر میدارد: « در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی میتواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنان چه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه میتواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده میشود».
طلاق به دلیل عسر و حرج همانند طلاق خلع از نوع بائن محسوب شده ولی با یکدیگر متفاوت اند هرچند که در هر دو طلاق خواهان جدایی خانم است ولی بهتر است بدانید که در طلاق خلع هرچند که خانم فدیه را به مرد بدهد ولی مرد اگر قبول نکرد نمیتوان او را وادار کرد چه بسا که حتی قبول هم کند ولی تا قبل از اجرای صیغه طلاق با رد فدیه میتواند منصرف شود.
ولی در طلاق به دلیل عسر و حرج علی رغم اینکه نیاز به پرداخت فدیه نیست، حتی اگر مرد مخالف با طلاق باشد چون زن دلیل محکمه پسندی داشته و حق با او بوده قاضی مرد را مکلف به طلاق دادن میکند و اگر باز هم امتناع نمود خود دادگاه نماینده ای را برای اجرای صیغه عقد تعیین میکند.
از طرف دیگر در طلاق خلع در شرایطی که گفته شد میتوان از بائن به رجعی تبدیل شود ولی در طلاق به دلیل عسر و حرج چنین چیزی ممکن نیست.
سوالات متداول
اگر خانم برای طلاق اقدام کند آیا مهریه به او تعلق نمی‌گیرد ؟
خیر چنین تفکری اشتباه است و مطالبه مهریه هیچگونه ارتباطی با طلاق ندارد.
معمولاً چه مقدار فدیه در نظر گرفته میشود؟!
مقدار معینی ندارد و میتواند حسب مورد کمتر یا بیشتر و یا حتی برابر با مهریه باشد.
طلاق در دوران عقد خلعی محسوب میشود ؟!
بستگی به این دارد که خانم در چه وضعیتی است مثلاً اگر باکره باشد قاعدتاً طلاق خلعی خواهد بود.
حرف آخر…
با تو توجه به آنچه که گفته شد مختصراً میتوان گفت که طلاق خلع طلاقی است که در آن کراهت از سمت زوجه نسبت به زوج است و با پرداخت فدیه مرد قبول میکند که زنش را طلاق دهد و این طلاق در زمره طلاق های بائن قرار میگیرد که امکان رجوع در دوران عده ساقط است مگر اینکه به فدیه رجوع شود.
البته که به موارد مرتبط با این موضوع هم در این مطلب اشاره شد که حائز اهمیت بود تا مورد توجه قرار گیرد اما میماند سوالات احتمالی شما که این امکان فراهم شده تا در ذیل مطلب آن ها را مطرح کنید و پاسخ آن را در اسرع وقت دریافت نمایید.
